Naar een mindful werk?
Sinds ik heb geleerd stil te zijn,
is alles zoveel dichter
bij me gekomen.
Rainer Maria Rilke
1. Hoe beïnvloedt mindfulness ons brein?
Recent onderzoek toont aan dat mindfulness het brein kan beïnvloeden. Het doet dat op zo’n manier, dat iedereen die vandaag in een complexe omgeving werkt, er rekening mee kan houden.
In 2011 verscheen er een studie in Harvard Business Review waarin deelnemers acht weken onderworpen werden aan een mindfulness-programma. Nadien werd een duidelijke stijging van de dichtheid van de grijze massa waargenomen. Sindsdien is er veel onderzoek verricht naar de manier waarop meditatie het brein beïnvloedt. Afgelopen jaar concentreerden onderzoekers van de University of British Columbia en de Chemnitz University of Technology zich op de gebieden in de hersens die beïnvloed worden door mindfulness. Twee daarvan zijn heel interessant.
De eerste is de ACC (anterior cingulate cortex), een structuur diep in het voorhoofd, net achter de frontale lob. De ACC wordt in verband gebracht met zelfregulatie en zorgt voor een gepast gedrag, gerichte aandacht en het flexibel kunnen aanpassen van bepaalde strategieën. Mensen met schade aan de ACC zijn impulsief, agressief en niet mentaal flexibel. Mensen die mediteren, scoren doorgaans sterk op proeven omtrent zelfregulatie en concentratie. Ze vertonen meer activiteit in de ACC dan mensen die niet mediteren. Volgens de wetenschappers is de ACC voornamelijk van belang om onzekere en snel veranderende omstandigheden het hoofd te kunnen bieden.
De tweede interessante regio is de hippocampus, de regio die een dichtere hoeveelheid grijze materie vertoonde bij het mindfulness-onderzoek. Het bevindt zich in de slaap aan elke kant van het brein en is onderdeel van het limbisch systeem, een reeks structuren die geassocieerd worden met emotie en geheugen. Dit gebied is heel gevoelig voor het stresshormoon cortisol en kan beschadigd raken door chronische stress, sowieso een gevaar in de veeleisende werkomgeving.
Neurowetenschappers toonden ook al aan dat het praktiseren van mindfulness ook invloed heeft op perceptie, pijntolerantie, het regelen van emoties, introspectie en het complex denken.
Bron: Harvard Business Review (www.hbr.org)
2. Moeten we dan met z’n allen gaan mediteren om het werk het hoofd te bieden?
Er wordt binnen steeds meer organisaties gesproken over mindfulness. Op voorwaarde dat het voor de juiste zaken ingezet wordt, kan het nuttig zijn in een complexe bedrijfsomgeving.
Moeten we dan met z’n allen mindfulness gaan beoefenen om het werk, de complexiteit ervan en de stress het hoofd te bieden? Mijn antwoord hierop is: neen. Mindfulness kan niet zomaar voor om het even welk probleem ingezet worden. Er zit een addertje onder het gras: mensen gaan denken dat mindfulness een oplossing is voor alles en dat ze daarna elk probleem rustig moeten aankunnen. Dan wordt mindfulness een interne superegostem die voortdurend tegen je zegt: “Allee, komaan, je hebt geleerd om op alles mindful te reageren en met elk probleem mindful om te gaan, je moet dan ook alles aankunnen en altijd mindful kunnen reageren!” Zie je het al gebeuren?
Wat is hiervan het gevolg? Je gaat denken dat jij degene bent die alles moet aankunnen, dat mindfulness maakt dat jij maakbaar bent tot de perfecte persoon die altijd rustig blijft en gepast reageert op elke situatie. En als dat niet gebeurt, dan heb jij de situatie niet goed getackeld en is het jouw verantwoordelijkheid.
Zo zet je mindfulness in voor het verkeerde doel en dit brengt je verder van huis. Terwijl het er in mindfulness net over gaat om thuis te komen bij jezelf. Bovendien ga je hiermee voorbij aan je eigen gevoelens, wensen en verlangens. Je cijfert jezelf weg en ontkent je grenzen. Dat is nu nét niet de bedoeling van mindfulness. Mindfulness leert je om precies in contact te zijn met hoe het werkelijk is. Om vervolgens niet vanuit de automatische piloot te reageren, maar juist vanuit open gewaar zijn bewust en gepast te handelen of spreken.
Dit betekent dat je als je mediteert, juist realistisch wordt, je jezelf gaat voelen, je grenzen kent, leert nee zeggen, situaties aanklaagt, je gevoeligheden kent, weet wat je wil en belangrijk is. Om van hieruit op een bewuste manier met de situatie om te gaan. En dus: kortom: het leven aangaat en relaties aangaat. Jouw mening vertelt, jouw visie geeft, tot vorm komt, jouw leven leeft. Ik ben benieuwd hoe dit jouw werksituatie zal veranderen!
Wil je mindfulness echt leren kennen en ervaren? Dan kan je terecht bij:
